Słownik pojęć

• A
• B
• C
• D
• E
• F
• G
• H
• I
• J
• K
• L
• M
• N
• O
• P
• Q
• R
• S
• T
• U
• V
• W
• X
• Y
• Z

A

• A.H.P.

  Assistant House Physican - asystent oddziału wewnętrznego szpitala

• A.H.S.

  Assistant House Suregon - astsrent oddziału chirirgicznego szpitala

• AAI - Atlanto-axial instability

  niestabilność szczytowo-obrotowa - zmniejszenie fizjologicznego ograniczenia ruchomości struktur kręgosłupa

• AAROM

  active assisted range of motion czynny, wspomagany zakres ruchów

• ABDOMEN

  brzuch część tułowia ograniczona od góry przeponą od dołu miednicą

• ABDUCTOR

  odwodziciel, mięsień, którego skurcz powoduje ruch kończyny lub jej części oddalający ją od linii pośrodkowej ciała w płaszczyźnie czołowej

• ABDUKCJA abductio

  ustawienie kończyny lub jej części w oddaleniu od linii pośrodkowej ciała w płaszczyźnie czołowej, także czynność odwodzenia

• ABERRACJA - aberratio

  odchylenie od normy

• ABLACJA ablatio

  usunięcie oddzielenie, odklejenie, odwarstwienie, oderwanie, odjęcie

• ABRAZJA - abrasio

  wyskrobanie, wyłyżeczkowanie, ścieranie

• ABSCESSUS

  ropień - zbiorowisko ropy w jamie powstałej przez rozpad tkanek pod wpływem enzymów proteolitycznych z pochodzących granulocytów. Może być otoczony warstwą ziarniny - błona ropotwórcza A. ossis, A. Brodie - ropień Brodiego, ropień kości - ostitis focalis. zbiorowisko półpłynnej ropy w zwykle owalnej jamie położonej w środkowej części trzonu albo przynasady kości, powstaje po ograniczonym zapaleniu istoty gąbczastej kości. Charakteryzuje się powolnym wzrostem ustaje na granicy istoty zbitej i chrząstki wzrostowej, rozpoznanie głównie radiologiczne

• AC - acromioclavicular joint

  staw barkowo obojczykowy

• ACEFALIA

  wrodzony brak głowy

• ACETABULUM

  panewka, kuliste zagłębienie na zewnętrznej powierzchni kości Miednicznej Służy do połączenia stawowego z kością udową

• ACHILLESA ścięgno - tendo Calcaneus s. Achillis

  cięgno wychodzące z mięśnia brzuchatego łydki /m. gastrocnemius/ i mięśnia płaszczkowatego/ m. soleus/. Ścięgno to u góry szerokie i płaskie ku dołowi stopniowo zwęża się i grubieje . Kończy się na guzie piętowym poszerzając się. Pomiędzy ścięgnem a guzem piętowym znajduje się kaletka maziowa ścięgna piętowego /bursa tendinis calcanei/

• ACHILLOBURSITIS

  zapalenie kaletki ścięgna piętowego (Achillesa)

• ACHILLODYNIA

  ból spowodowany stanem zapalnym ścięgna piętowego (Achillesa)

• ACHILLOTENOTOMIA

  chirurgiczne przecięcie ścięgna piętowego (Achillesa)

• ACHONDROGENEZA

  Achondrogenesis - wrodzone uogólnione zaburzenie kostnienia charakteryzujące się bardzo małą masą i długością noworodka przy względnie dużej czaszce

• ACHONDROPLAZJA

  achondropsia , chondrodystrofia płodowa, zaburzenie wzrostu chrząstek nasadowych jest przyczyną karłowatości krótkokończynowej z towarzyszącym wielkogłowiem, hipoplazją środkowej części twarzy i innymi anomaliami rozwojowymi układu kostnego

• ACL - Anterior Cruciate Ligament, Ligamentum cruciatum anterius

  więzadło krzyżowe przednie Więzadło stawu kolanowego odchodzące szerokim pasmem od powierzchni wewnętrznej kłykcia bocznego kości udowej i biegnie skośnie do przodu i ku dołowi przyśrodkowo zwężając się i spłaszczając .Kończy się w polu międzykłykciowym przednim kości piszczelowej. Wraz z więzadłem krzyżowym tylnym PCL silnie łączy kość udową z piszczelową kieruje kłykciami stawowymi w ruchach stawu. Układają się w kształcie litery X są połączone ze sobą stanowiąc bardzo istotne zabezpieczenie stawu szczególnie w pozycji zgięcia.

• ACLASIA DIAPHYSIALIS

  choroba Keitha i Ehrenfrieda, exostoses multiplices - wyrośla chrzęstno-kostne mnogie. Wada ochrzęstnego tworzenia kości, brak kontroli okostnej w kształtowaniu kości w okolicy przynasady i trzonu, skrócenie kończyny proporcjonalne do wielkości wyrośli

• ACME

  szczyt, nasilenie, kryzys choroby

• ACNE

  trądzik

• ADDUCTOR

  przywodziciel, mięsień, którego skurcz powoduje ruch kończyny lub jej części przybliżający ją do linii pośrodkowej ciała w płaszczyźnie czołowej

• ADDUKCJA adductio

  ustawienie kończyny lub jej części w przywiedzeniu do linii pośrodkowej, także czynność przywodzenia - zbliżanie kończyny do osi pośrodkowej ciała w płaszczyźnie czołowej.

• ADHD

  Attention Deficit Hiperactivity Disorder zespół nadpobudliwości ruchowej

• ADHESIO

  przyleganie, zrost łącznotkankowy przylegających ruchomych powierzchni

• AFAZJA - aphasia

  upośledzenie bądź zniesienie zdolności rozumienia mowy bądź zdolności wyrażania słowami myśli przy zachowanej sprawności ruchowego aparatu wykonawczego mowy.

• AFO - ankle

  foot orthosis orteza stwu skokowego

• AGONISTA

  mięsień współdziałający

• AIDS

  Aquired Immune Deficiency Syndrome - zespół nabytego niedoboru odpornościowego

• AKA

  above knee amputation amputacja powyżej stawu kolanowego

• AKATYZJA

  acathisia, kathisiophobia niemożność siedzenia uczucie sztywności mięśniowej z niepokojem ruchowym. Występuje w chorobie Parkinsona, w zespole parkinsonowskim.

• AKCELERACJA

  aceleratio - przyspieszenie

• AKINEZA

  akinesis - bezruch

• AKROAGNOZJA

  acroagnosia - utrata poczucia obecności swojej kończyny, kończyn.

• AKROANESTEZJA

  croanesthesia utrata czucia powierzchownego w dystalnych częściach kończyn

• AKROCEFALIA

  acrocephalia - czaszka wieżowata, czaszka stozkowata

• AKROMEGALIA

  acromegalia choroba wywołana nadmiernym wydzielaniem hormonu wzrostu (po zakończeniu okresu wzrostu) najczęściej przez czynny hormonalnie gruczolak przedniego płata przysadki. Charakteryzuje się przerostem kości i tkanek miękkich obwodowych części kończyn (głównie rąk i stóp) oraz żuchwy, języka, nosa i guzów czołowych.

• AKROMION

  acromion - punkt somatometryczn

• AKROOSTEOLIZA

  acroosteolysis - zniszczenie obwodowych części paliczków z zanikiem tkanek miękkich na tle neurogennym, zapalnym, cukrzycy.

• AKROPARESTEZJA

  acroparaeshesia - odczuwanie drętwień, kłucia w częściach dalszych kończyn głównie w palcach rąk, rękach i przedramionach.

• AKROPODION

  acropodion - punkt somatometryczny położony na najbardziej do przodu wysuniętej części stopy (na szczycie I lub II palca)

• AKROSKLERODERMA

  acrosclerodermia - odmiana twardziny uogólnionej, dotycząca zwłaszcza dalszych części kończyn o przewadze zaburzeń naczynioruchowych cechująca się szczególnie przewlekłym przebiegiem o przewadze objawów zanikowych.

• AKSON

  axonum , neuritum, neuryt - włókno nerwowe osiowe; odchodząca pojedynczo od neuronu wypustka różnej długości. Przewodzi impulsy nerwowe od ciała komórki nerwowej na zewnątrz.

• ALARE

  punkt kefalometryczny / pomiaru czaszki/ położony na najbardziej dobocznie wysuniętym brzegu skrzydełka nosa.

• ALGODYSTROFIA

  dystrofie odruchowe prowadzące do bólu i do zaburzeń naczynioruchowych i uogólnionego zaniku kostnego w zespołach bark-ręka i biodro-stopa

• ALGOMETRIA

  pomiar natężenia bólu przy zastosowaniu ucisku.

• AMAUROSIS

  ślepota

• AMELIA

  wrodzony brak kończyn

• AMPUTATIO

  odjęcie kończyny bądź jej części

• AMPUTATIO AMNIOTICA

  amputacja w okresie płodowym

• ANDERSONA APARAT

  orteza kończyny górnej stabilizująca nadgarstek ograniczająca przeprost paliczków bliższych i wspomagająca mięśnie prostowniki palców

• ANKYLOSIS

  patrz Ankyloza

• ANKYLOSIS

  ibrosa - sztywność stawu wskutek włóknistego zrostu
  in abductione - sztywność w odwiedzeniu
  in adductione - sztywność w przywiedzeniu
  in extensione - sztywność w wyproście
  in flexione - sztywność stawu w zgięciu
  in rotatione externa - sztywność stawu w obrocie na zewnątrz
  interna - sztywność stawu w obrocie do wewnątrz
  ossea - sztywność stawu wskutek kostnego zrostu powierzchni

• ANKYLOZA

  zesztywnienie stawu powstałe w wyniku choroby lub urazu uszkadzającego powierzchnie stawowe do tego stopnia, że stają się zdolne do trwałego zrośnięcia się ze sobą.

• ANTAGONISTA

  mięsień przeciwdziałający

• ANTEFLEXIO

  przodozgięcie, przodowygięcie

• ANTETORSIO

  przodoskręcenie, skręcenie wokół długiej osi ku przodowi - colli femoris - przodoskręcenie szyi kości udowej

• ANTEVERSIO

  zwrot ku przodowi, obrót ku przodowi

• ANTYSEPTYKA

  antisepsis - zapobieganie zakażeniom poprzez niszczenie lub zahamowanie rozwoju wywołujących je drobnoustrojów głównie za pomocą środków chemicznych

• ANURIA

  bezmocz, całkowite ustanie czynności wydalniczej nerek lub brak moczu w pęcherzu na skutek zatkania moczowodów w praktyce klinicznej termin dla dobowej diurezy poniżej 100 ml

• APARAT ORTOTYCZNY

  patrz Orteza

• APARAT PROTETYCZNY

  patrz Proteza

• APB - abduktor pollicis brevis

  mięsień odwodziciel kciuka krótki

• APERTURA

  otwór

• APEX

  szczyt

• APHASIA

  patrz Afazja

• APL - abduktor pollicis longus

  mięsień odwodziciel kciuka długi

• APLAZJA -aplasia

  brak kończyny lub jej części wskutek zahamowania wzrostu zarodka

• APOFIZA - apophysis

  odrostek uwypuklenie kości w miejscu przyczepu mięśnia lub więzadła, na przykład guzowatość piszczeli apofiza

• APONEUROSIS

  rozcięgno mocna błona zbudowana z włókien łącznotkankowych osłaniająca mięśnie lub służąca jako przyczep dla mięśni płaskich a. plantaris - rozcięgno podeszwowe, silne, często dwuwarstwowe pasmo rozpoczynające się na guzie piętowym. Pokrywa zginacz krótki palców, częściowo jest z nim zrośnięte. Dzieli się na 5 odnóg do pięciu palców, odchodzą od nich małe pęczki do skóry pod głowami kości śródstopia.

• APOPHYSITIS CALCANEI

  jałowa martwica nasady guza kości piętowej występuje u dzieci między 5 a 16 rokiem życia

• ARCUS

  łuk

• AROM

  active range of motion - zakres ruchów czynnych

• ARTHRODESIS

  zabieg usztywniający staw lub usztywnienie stawu uzyskane na drodze
  - operacyjnej
  - extraarticularis - usztywnienie pozastawowe
  - intraarticularis - usztywnienie śródstawowe

• ARTHRORHISIS

  operacyjne zaryglowanie ruchów stawu

• ARTHROTOMIA

  operacyjne otworzenie stawu

• ARTICULATIO

  staw - rodzaj ruchomego połączenia kości. Połączenia wolne.

  W stawie wyróżniamy:

  1. Elementy stałe:
     - Powierzchnie stawowe pokryte chrząstką /facies et cartilagines
     - articualtiones
     - Torebkę stawową /capsula articularis
     - Jamę stawową / cavitas articularis
     
  2. Elementy niestałe:
     - Więzadła stawowe /ligamenta articularia
     - Krążki stawowe /disci articulares
     - Łąkotki /meniski articulares
     - Obrąbki /labra glenoidalia
     
     
     
     

  Stawy dzielimy na:
  - proste, w skład którego wchodzą dwie kości
  - złożone, o większej ilości kości.

  Ze względu na ukształtowanie powierzchni i możliwe ruchy wyróżnia się:

  1. Staw zawiasowy /ginglymus - staw jednoosiowy pozwala na ruchy w jednej płaszczyźnie na zgięcie /flexio i prostowanie /extensio. Przykładem są stawy międzypaliczkowe.
  2. Staw obrotowy - art.trochoidea - staw jednoosiowy pozwala na ruchy obrotowe /rotatio w obydwie strony. Przykładem jest staw promieniowo-łokciowy bliższy.
  3. Staw śrubowy - art. cochlearis - staw jednoosiowy pozwala na ruchy obrotowe i przesuwanie podłużne. Przykładem jest staw zęba kręgu obrotowego.
  4. Staw elipsoidalny - art. ellipsoidea czyli kłykciowy art. condylaris Staw dwuosiowy. Ruchy odbywają się w dwóch prostopadłych do siebie płaszczyznach. Przykładem jest staw promieniowo-nadgarstkowy z ruchami zgięcia dłoniowego i grzbietowego /flexio palmaris et dorsalis oraz przywodzenia i odwodzenia /adductio et abductio oraz ruchu wypadkowego - obwodzenia circumductio.
  5. Staw siodełkowy - art. sellaris Staw dwuosiowy. Przykładem jest staw nadgarstkowo-śródręczny kciuka. Wykonywane w nim ruchy to przywodzenie, odwodzenie, przeciwstawienie /oppositio, odprowadzenie /repositio i obwodzenie.
  6. Staw kulisty wolny - art. spheroidea. Staw wieloosiowy. Przykładem jest staw ramienny. Możliwe do wykonania ruchy to: zginanie (podnoszenie), prostowanie (opuszczanie) przywodzenie i odwodzenie ruchy obrotowe - do wewnątrz nawracanie /pronatio i odwracanie /supinatio.
  7. Staw kulisty panewkowy - art. cotylica. Staw wieloosiowyBardziej ograniczony od poprzedniego zakres ruchów z racji obejmowania przez panewkę większej części głowy. Przykładem jest staw biodrowy.
  8. Stawy nieregularne - art. irregularis Zawierają często krążki stawowe Przykładem może być staw mostkowo-obojczykowy.
  9. Stawy płaskie - art. planae. Przykładem mogą być stawy kręgów, stawy nadgarstka, stepu. W ruchach jakiejś części ciała bierze udział kilka stawów, tworząc łańcuch stawowy.

• ARTRODEZA

  chirurgiczne usztywnienie stawu; patrz arthrodesis

• ARTROPATIA - arthropathia

  choroba stawu zwłaszcza długotrwała o zmiennych objawach tabica - zmiany stawu na tle kiły

• ARTROPLASTYKA - arthroplastica

  zabieg wytwórczy, odtwórczy stawu

• ARTROSKOPIA

  wziernikowanie stawu, badanie diagnostyczne z możliwością działania terapeutycznego w obrębie struktur stawowych polegające na przesskórnym wprowadzeniu w obręb stawu lub okołostawowo metalowej prowadnicy z urządzeniami przenoszącymi obraz i urządzeniami umożliwiającymi manipulowanie w obrębie struktur stawowych- pobranie wycinka tkanki, resekcje struktur, działania naprawcze zszycie, wszczepienie, odbarczenia.

• ARTROZA - arthrosis

  przedwczesne zużyciu i zwyrodnieniu tkanek tworzących staw (chrząstki stawowej, warstwy podchrzęstnej kości, płynu stawowego, torebki stawowej, więzadeł i mięśni). W przebiegu choroby dochodzi do uszkodzenia chrząstki stawowej, przebudowy kości z tworzeniem wyrośli kostnych (tzw. osteofity), stwardnienia warstwy podchrzęstnej oraz do powstawania torbieli podchrzęstnych.

• AS

  ankylosing spondylitis - zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa

• ASEPTYKA

  asepsis - zasada postępowania mająca na celu niedopuszczenie do zakażenia drobnoustrojami przez stosowanie narzędzi i sprzętu opatrunkowego, leków wyjałowionych za pomocą środków głównie fizycznych.

• ASPIRACJA

  pobranie próbki lub usunięcie płynu, gazu z miejsca jego zebrania się przy pomocy ssaka, strzykawki

• ATENUACJA

  odzjadliwianie zarazków ; sztuczne otrzymywanie niezjadliwych zarazków niechorobotwórczych, szczepów wirusów lub bakterii poprzez zmianę gospodarza, podłoża, temperatury namnażania

• ATFL

  anterior talofibular ligemant - więzadło skokowo-strzałkowe przednie

• ATLAS

  krąg szczytowy

• ATONIA

  wiotkość, brak napięcia mięśniowego

• ATRESIA

  zarośnięcie

• ATROFIA

  atrophia - zanik

• AUSKULTACJA

  auscultatio - osłuchiwanie jedna z podstawowych metod badania fizykalnego / przedmiotowego polegająca na odbieraniu przez osobę badającą dźwięków związanych z procesami mającymi miejsce w róznych narządach zazwyczaj za pomoca słuchawki lekarskiej.

• AVN

  avascular necrosis - martwica jałowa kości

• AWULSJA

  oderwanie

• AXONOTMESIS

  uszkodzenie aksonów z zachowaniem ciągłości endoneurium, epineurium. Klasyfikacja Seddona / 1943/.