Słownik pojęć
A
-
A.H.P.
Assistant House Physican - asystent oddziału wewnętrznego szpitala
-
A.H.S.
Assistant House Suregon - astsrent oddziału chirirgicznego szpitala
-
AAI - Atlanto-axial instability
niestabilność szczytowo-obrotowa - zmniejszenie fizjologicznego ograniczenia ruchomości struktur kręgosłupa
-
AAROM
active assisted range of motion czynny, wspomagany zakres ruchów
-
ABDOMEN
brzuch część tułowia ograniczona od góry przeponą od dołu miednicą
-
ABDUCTOR
odwodziciel, mięsień, którego skurcz powoduje ruch kończyny lub jej części oddalający ją od linii pośrodkowej ciała w płaszczyźnie czołowej
-
ABDUKCJA abductio
ustawienie kończyny lub jej części w oddaleniu od linii pośrodkowej ciała w płaszczyźnie czołowej, także czynność odwodzenia
-
ABERRACJA - aberratio
odchylenie od normy
-
ABLACJA ablatio
usunięcie oddzielenie, odklejenie, odwarstwienie, oderwanie, odjęcie
-
ABRAZJA - abrasio
wyskrobanie, wyłyżeczkowanie, ścieranie
-
ABSCESSUS
ropień - zbiorowisko ropy w jamie powstałej przez rozpad tkanek pod wpływem enzymów proteolitycznych z pochodzących granulocytów. Może być otoczony warstwą ziarniny - błona ropotwórcza A. ossis, A. Brodie - ropień Brodiego, ropień kości - ostitis focalis. zbiorowisko półpłynnej ropy w zwykle owalnej jamie położonej w środkowej części trzonu albo przynasady kości, powstaje po ograniczonym zapaleniu istoty gąbczastej kości. Charakteryzuje się powolnym wzrostem ustaje na granicy istoty zbitej i chrząstki wzrostowej, rozpoznanie głównie radiologiczne
-
AC - acromioclavicular joint
staw barkowo obojczykowy
-
ACEFALIA
wrodzony brak głowy
-
ACETABULUM
panewka, kuliste zagłębienie na zewnętrznej powierzchni kości Miednicznej Służy do połączenia stawowego z kością udową
-
ACHILLESA ścięgno - tendo Calcaneus s. Achillis
cięgno wychodzące z mięśnia brzuchatego łydki /m. gastrocnemius/ i mięśnia płaszczkowatego/ m. soleus/. Ścięgno to u góry szerokie i płaskie ku dołowi stopniowo zwęża się i grubieje . Kończy się na guzie piętowym poszerzając się. Pomiędzy ścięgnem a guzem piętowym znajduje się kaletka maziowa ścięgna piętowego /bursa tendinis calcanei/
-
ACHILLOBURSITIS
zapalenie kaletki ścięgna piętowego (Achillesa)
-
ACHILLODYNIA
ból spowodowany stanem zapalnym ścięgna piętowego (Achillesa)
-
ACHILLOTENOTOMIA
chirurgiczne przecięcie ścięgna piętowego (Achillesa)
-
ACHONDROGENEZA
Achondrogenesis - wrodzone uogólnione zaburzenie kostnienia charakteryzujące się bardzo małą masą i długością noworodka przy względnie dużej czaszce
-
ACHONDROPLAZJA
achondropsia , chondrodystrofia płodowa, zaburzenie wzrostu chrząstek nasadowych jest przyczyną karłowatości krótkokończynowej z towarzyszącym wielkogłowiem, hipoplazją środkowej części twarzy i innymi anomaliami rozwojowymi układu kostnego
-
ACL - Anterior Cruciate Ligament, Ligamentum cruciatum anterius
więzadło krzyżowe przednie Więzadło stawu kolanowego odchodzące szerokim pasmem od powierzchni wewnętrznej kłykcia bocznego kości udowej i biegnie skośnie do przodu i ku dołowi przyśrodkowo zwężając się i spłaszczając .Kończy się w polu międzykłykciowym przednim kości piszczelowej. Wraz z więzadłem krzyżowym tylnym PCL silnie łączy kość udową z piszczelową kieruje kłykciami stawowymi w ruchach stawu. Układają się w kształcie litery X są połączone ze sobą stanowiąc bardzo istotne zabezpieczenie stawu szczególnie w pozycji zgięcia.
-
ACLASIA DIAPHYSIALIS
choroba Keitha i Ehrenfrieda, exostoses multiplices - wyrośla chrzęstno-kostne mnogie. Wada ochrzęstnego tworzenia kości, brak kontroli okostnej w kształtowaniu kości w okolicy przynasady i trzonu, skrócenie kończyny proporcjonalne do wielkości wyrośli
-
ACME
szczyt, nasilenie, kryzys choroby
-
ACNE
trądzik
-
ADDUCTOR
przywodziciel, mięsień, którego skurcz powoduje ruch kończyny lub jej części przybliżający ją do linii pośrodkowej ciała w płaszczyźnie czołowej
-
ADDUKCJA adductio
ustawienie kończyny lub jej części w przywiedzeniu do linii pośrodkowej, także czynność przywodzenia - zbliżanie kończyny do osi pośrodkowej ciała w płaszczyźnie czołowej.
-
ADHD
Attention Deficit Hiperactivity Disorder zespół nadpobudliwości ruchowej
-
ADHESIO
przyleganie, zrost łącznotkankowy przylegających ruchomych powierzchni
-
AFAZJA - aphasia
upośledzenie bądź zniesienie zdolności rozumienia mowy bądź zdolności wyrażania słowami myśli przy zachowanej sprawności ruchowego aparatu wykonawczego mowy.
-
AFO - ankle
foot orthosis orteza stwu skokowego
-
AGONISTA
mięsień współdziałający
-
AIDS
Aquired Immune Deficiency Syndrome - zespół nabytego niedoboru odpornościowego
-
AKA
above knee amputation amputacja powyżej stawu kolanowego
-
AKATYZJA
acathisia, kathisiophobia niemożność siedzenia uczucie sztywności mięśniowej z niepokojem ruchowym. Występuje w chorobie Parkinsona, w zespole parkinsonowskim.
-
AKCELERACJA
aceleratio - przyspieszenie
-
AKINEZA
akinesis - bezruch
-
AKROAGNOZJA
acroagnosia - utrata poczucia obecności swojej kończyny, kończyn.
-
AKROANESTEZJA
croanesthesia utrata czucia powierzchownego w dystalnych częściach kończyn
-
AKROCEFALIA
acrocephalia - czaszka wieżowata, czaszka stozkowata
-
AKROMEGALIA
acromegalia choroba wywołana nadmiernym wydzielaniem hormonu wzrostu (po zakończeniu okresu wzrostu) najczęściej przez czynny hormonalnie gruczolak przedniego płata przysadki. Charakteryzuje się przerostem kości i tkanek miękkich obwodowych części kończyn (głównie rąk i stóp) oraz żuchwy, języka, nosa i guzów czołowych.
-
AKROMION
acromion - punkt somatometryczn
-
AKROOSTEOLIZA
acroosteolysis - zniszczenie obwodowych części paliczków z zanikiem tkanek miękkich na tle neurogennym, zapalnym, cukrzycy.
-
AKROPARESTEZJA
acroparaeshesia - odczuwanie drętwień, kłucia w częściach dalszych kończyn głównie w palcach rąk, rękach i przedramionach.
-
AKROPODION
acropodion - punkt somatometryczny położony na najbardziej do przodu wysuniętej części stopy (na szczycie I lub II palca)
-
AKROSKLERODERMA
acrosclerodermia - odmiana twardziny uogólnionej, dotycząca zwłaszcza dalszych części kończyn o przewadze zaburzeń naczynioruchowych cechująca się szczególnie przewlekłym przebiegiem o przewadze objawów zanikowych.
-
AKSON
axonum , neuritum, neuryt - włókno nerwowe osiowe; odchodząca pojedynczo od neuronu wypustka różnej długości. Przewodzi impulsy nerwowe od ciała komórki nerwowej na zewnątrz.
-
ALARE
punkt kefalometryczny / pomiaru czaszki/ położony na najbardziej dobocznie wysuniętym brzegu skrzydełka nosa.
-
ALGODYSTROFIA
dystrofie odruchowe prowadzące do bólu i do zaburzeń naczynioruchowych i uogólnionego zaniku kostnego w zespołach bark-ręka i biodro-stopa
-
ALGOMETRIA
pomiar natężenia bólu przy zastosowaniu ucisku.
-
AMAUROSIS
ślepota
-
AMELIA
wrodzony brak kończyn
-
AMPUTATIO
odjęcie kończyny bądź jej części
-
AMPUTATIO AMNIOTICA
amputacja w okresie płodowym
-
ANDERSONA APARAT
orteza kończyny górnej stabilizująca nadgarstek ograniczająca przeprost paliczków bliższych i wspomagająca mięśnie prostowniki palców
-
ANKYLOSIS
patrz Ankyloza
-
ANKYLOSIS
ibrosa - sztywność stawu wskutek włóknistego zrostu
in abductione - sztywność w odwiedzeniu
in adductione - sztywność w przywiedzeniu
in extensione - sztywność w wyproście
in flexione - sztywność stawu w zgięciu
in rotatione externa - sztywność stawu w obrocie na zewnątrz
interna - sztywność stawu w obrocie do wewnątrz
ossea - sztywność stawu wskutek kostnego zrostu powierzchni
-
ANKYLOZA
zesztywnienie stawu powstałe w wyniku choroby lub urazu uszkadzającego powierzchnie stawowe do tego stopnia, że stają się zdolne do trwałego zrośnięcia się ze sobą.
-
ANTAGONISTA
mięsień przeciwdziałający
-
ANTEFLEXIO
przodozgięcie, przodowygięcie
-
ANTETORSIO
przodoskręcenie, skręcenie wokół długiej osi ku przodowi - colli femoris - przodoskręcenie szyi kości udowej
-
ANTEVERSIO
zwrot ku przodowi, obrót ku przodowi
-
ANTYSEPTYKA
antisepsis - zapobieganie zakażeniom poprzez niszczenie lub zahamowanie rozwoju wywołujących je drobnoustrojów głównie za pomocą środków chemicznych
-
ANURIA
bezmocz, całkowite ustanie czynności wydalniczej nerek lub brak moczu w pęcherzu na skutek zatkania moczowodów w praktyce klinicznej termin dla dobowej diurezy poniżej 100 ml
-
APARAT ORTOTYCZNY
patrz Orteza
-
APARAT PROTETYCZNY
patrz Proteza
-
APB - abduktor pollicis brevis
mięsień odwodziciel kciuka krótki
-
APERTURA
otwór
-
APEX
szczyt
-
APHASIA
patrz Afazja
-
APL - abduktor pollicis longus
mięsień odwodziciel kciuka długi
-
APLAZJA -aplasia
brak kończyny lub jej części wskutek zahamowania wzrostu zarodka
-
APOFIZA - apophysis
odrostek uwypuklenie kości w miejscu przyczepu mięśnia lub więzadła, na przykład guzowatość piszczeli apofiza
-
APONEUROSIS
rozcięgno mocna błona zbudowana z włókien łącznotkankowych osłaniająca mięśnie lub służąca jako przyczep dla mięśni płaskich a. plantaris - rozcięgno podeszwowe, silne, często dwuwarstwowe pasmo rozpoczynające się na guzie piętowym. Pokrywa zginacz krótki palców, częściowo jest z nim zrośnięte. Dzieli się na 5 odnóg do pięciu palców, odchodzą od nich małe pęczki do skóry pod głowami kości śródstopia.
-
APOPHYSITIS CALCANEI
jałowa martwica nasady guza kości piętowej występuje u dzieci między 5 a 16 rokiem życia
-
ARCUS
łuk
-
AROM
active range of motion - zakres ruchów czynnych
-
ARTHRODESIS
zabieg usztywniający staw lub usztywnienie stawu uzyskane na drodze
- operacyjnej
- extraarticularis - usztywnienie pozastawowe
- intraarticularis - usztywnienie śródstawowe
-
ARTHRORHISIS
operacyjne zaryglowanie ruchów stawu
-
ARTHROTOMIA
operacyjne otworzenie stawu
-
ARTICULATIO
staw - rodzaj ruchomego połączenia kości. Połączenia wolne.W stawie wyróżniamy:
- Elementy stałe:
- Powierzchnie stawowe pokryte chrząstką /facies et cartilagines
- articualtiones
- Torebkę stawową /capsula articularis
- Jamę stawową / cavitas articularis
- Elementy niestałe:
- Więzadła stawowe /ligamenta articularia
- Krążki stawowe /disci articulares
- Łąkotki /meniski articulares
- Obrąbki /labra glenoidalia
Stawy dzielimy na:
- proste, w skład którego wchodzą dwie kości
- złożone, o większej ilości kości.Ze względu na ukształtowanie powierzchni i możliwe ruchy wyróżnia się:
- Staw zawiasowy /ginglymus - staw jednoosiowy pozwala na ruchy w jednej płaszczyźnie na zgięcie /flexio i prostowanie /extensio. Przykładem są stawy międzypaliczkowe.
- Staw obrotowy - art.trochoidea - staw jednoosiowy pozwala na ruchy obrotowe /rotatio w obydwie strony. Przykładem jest staw promieniowo-łokciowy bliższy.
- Staw śrubowy - art. cochlearis - staw jednoosiowy pozwala na ruchy obrotowe i przesuwanie podłużne. Przykładem jest staw zęba kręgu obrotowego.
- Staw elipsoidalny - art. ellipsoidea czyli kłykciowy art. condylaris Staw dwuosiowy. Ruchy odbywają się w dwóch prostopadłych do siebie płaszczyznach. Przykładem jest staw promieniowo-nadgarstkowy z ruchami zgięcia dłoniowego i grzbietowego /flexio palmaris et dorsalis oraz przywodzenia i odwodzenia /adductio et abductio oraz ruchu wypadkowego - obwodzenia circumductio.
- Staw siodełkowy - art. sellaris Staw dwuosiowy. Przykładem jest staw nadgarstkowo-śródręczny kciuka. Wykonywane w nim ruchy to przywodzenie, odwodzenie, przeciwstawienie /oppositio, odprowadzenie /repositio i obwodzenie.
- Staw kulisty wolny - art. spheroidea. Staw wieloosiowy. Przykładem jest staw ramienny. Możliwe do wykonania ruchy to: zginanie (podnoszenie), prostowanie (opuszczanie) przywodzenie i odwodzenie ruchy obrotowe - do wewnątrz nawracanie /pronatio i odwracanie /supinatio.
- Staw kulisty panewkowy - art. cotylica. Staw wieloosiowyBardziej ograniczony od poprzedniego zakres ruchów z racji obejmowania przez panewkę większej części głowy. Przykładem jest staw biodrowy.
- Stawy nieregularne - art. irregularis Zawierają często krążki stawowe Przykładem może być staw mostkowo-obojczykowy.
- Stawy płaskie - art. planae. Przykładem mogą być stawy kręgów, stawy nadgarstka, stepu. W ruchach jakiejś części ciała bierze udział kilka stawów, tworząc łańcuch stawowy.
- Elementy stałe:
-
ARTRODEZA
chirurgiczne usztywnienie stawu; patrz arthrodesis
-
ARTROPATIA - arthropathia
choroba stawu zwłaszcza długotrwała o zmiennych objawach tabica - zmiany stawu na tle kiły
-
ARTROPLASTYKA - arthroplastica
zabieg wytwórczy, odtwórczy stawu
-
ARTROSKOPIA
wziernikowanie stawu, badanie diagnostyczne z możliwością działania terapeutycznego w obrębie struktur stawowych polegające na przesskórnym wprowadzeniu w obręb stawu lub okołostawowo metalowej prowadnicy z urządzeniami przenoszącymi obraz i urządzeniami umożliwiającymi manipulowanie w obrębie struktur stawowych- pobranie wycinka tkanki, resekcje struktur, działania naprawcze zszycie, wszczepienie, odbarczenia.
-
ARTROZA - arthrosis
przedwczesne zużyciu i zwyrodnieniu tkanek tworzących staw (chrząstki stawowej, warstwy podchrzęstnej kości, płynu stawowego, torebki stawowej, więzadeł i mięśni). W przebiegu choroby dochodzi do uszkodzenia chrząstki stawowej, przebudowy kości z tworzeniem wyrośli kostnych (tzw. osteofity), stwardnienia warstwy podchrzęstnej oraz do powstawania torbieli podchrzęstnych.
-
AS
ankylosing spondylitis - zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa
-
ASEPTYKA
asepsis - zasada postępowania mająca na celu niedopuszczenie do zakażenia drobnoustrojami przez stosowanie narzędzi i sprzętu opatrunkowego, leków wyjałowionych za pomocą środków głównie fizycznych.
-
ASPIRACJA
pobranie próbki lub usunięcie płynu, gazu z miejsca jego zebrania się przy pomocy ssaka, strzykawki
-
ATENUACJA
odzjadliwianie zarazków ; sztuczne otrzymywanie niezjadliwych zarazków niechorobotwórczych, szczepów wirusów lub bakterii poprzez zmianę gospodarza, podłoża, temperatury namnażania
-
ATFL
anterior talofibular ligemant - więzadło skokowo-strzałkowe przednie
-
ATLAS
krąg szczytowy
-
ATONIA
wiotkość, brak napięcia mięśniowego
-
ATRESIA
zarośnięcie
-
ATROFIA
atrophia - zanik
-
AUSKULTACJA
auscultatio - osłuchiwanie jedna z podstawowych metod badania fizykalnego / przedmiotowego polegająca na odbieraniu przez osobę badającą dźwięków związanych z procesami mającymi miejsce w róznych narządach zazwyczaj za pomoca słuchawki lekarskiej.
-
AVN
avascular necrosis - martwica jałowa kości
-
AWULSJA
oderwanie
-
AXONOTMESIS
uszkodzenie aksonów z zachowaniem ciągłości endoneurium, epineurium. Klasyfikacja Seddona / 1943/.